ETKİLİ ÖĞRENMENİN TEMEL İLKELERİ

Etkili öğrenme nedir ? Nasıl etkili öğreniriz ? Etkili öğrenmede nelere dikkat etmeliyiz ? Etkili öğrenmenin alt başlıkları nedir ? Bu ve benzeri sorulara cevap aradığımız Ekili Öğrenme adlı yazımızla karşınızdayız.

Başlayalım.

ETKİLİ ÖĞRENME

(1) Motive Etme ve Etkin Katılım

Öğrenmenin temel koşullarından birisi, kişilerin uygun bir biçimde motive edilmeleri gereğidir. Öncelikle kişide öğrenme arzusunu sağlamak veya geliştirmek gerekir. Eğer kişilerde öğrenme arzusu yoksa arzu edilen öğrenme mümkün olmaz ve beklenen yarar sağlanamaz.

Öğrenim esnasında ve sonrasında ödül sistemini yürütmek yararlı olacaktır. Çünkü dışsal ve içsel ödüller öğrenime katılımı kolaylaştırır.

(2) Bireysel Farklılıkların Dikkate Alınması

Eğitime katılanların zihinsel yeteneklerinin farklı olması durumudur. Yüksek yetenek düzeylerine sahip olan bireylerin daha düşük yetenek düzeyine sahip olanlardan daha hızlı öğrenecekleri kesin olarak söylenebilir.

Bu nedenle ya öğrenim sürecinin etkinliğini artırmak için bireyselleştirilmesi gerekir. Bu mümkün değilse kişilerden benzer kişisel yetenek ve kapasitede olanların bir grup halinde öğrenmelerini sağlamak yerinde olacaktır.

(3) Öğrenme Malzemesinin Düzenlenmesi

Öğrenmenin başka bir ilkesi, öğrenilecek malzemenin mümkün olduğunca anlamlı bir tarzda örgütlenmesi gereğidir. Öğrenilecek malzeme, birbirini izleyen her bir deneyimin bir öncekinin üzerine inşa edilmesi ve kişilerin deneyimlerini kullanışlı bir bilgi ve beceri kalıbıyla bütünleştirebilmeleri amacıyla, belirli bir plana bağlanmasıdır.

Ayrılıkların, belirsizliklerin ve çelişmelerin varlığı, ilgi kaybına ve sıklıkla iş başarısı için gerekli olan şeyleri öğrenmede başarısızlığa neden olacaktır.

(4) Uygulama ve Tekrar

Belirli bir iş için gerekli bilgi ve becerilerin öğrenilmesi maksadıyla sürecin belirli bir noktasından sonra kişiye uygulama ve tekrar etme fırsatının tanınması gereklidir.

Öğrenim sırasında zaman zaman uygulamalı çalışmalar yapılarak verimlilik artırılır. Özellikle el becerisinin gerektiği işler için uygulamalı çalışma yaptırma zorunludur. Bu durum, kişinin öğrenmeye karşı ilgi ve motivasyonunu yoğunlaştıracaktır.

Bir bireyin öğrenim süresi içinde, önceden belirlenmiş hedeflere ne kadar yaklaştığını değerlendirmek amacıyla oluşturulacak sabit noktalar veya ölçütler, öğrenmeye daha fazla yardımcı olur.

(6) Öğrenmenin Çalışma Ortamına Nakli

Öğrenim faaliyeti çalışma ortamı dışında gerçekleştirilirse, ortamda verilen bilgilerin gerçek çalışma ortamına nakli sorunu söz konusu olabilir. Eğer birey, öğrendiği davranışı gerçek iş ortamında gösterebiliyorsa, öğrenmenin olumlu nakli gerçekleştirilmiş olur.

Ancak birey, gerçek iş ortamında kazandığı davranışı sürdüremiyorsa veya öğrenim sonrasında kendisinden beklenen performansı sergileyemiyorsa, olumsuz transferden söz edilebilir. Bu bakımdan öğrenimin etkinliği açısından olumlu bir transfer üzerinde durulmalı ve bu sağlanmalıdır.

Öğrenme Modelleri

Burada  , çğrenme kuramları hakkındaki çalışmaların 1900’lü yılların yarısına kadar davranışsal (uyaran-tepki), bilişsel ve duyuşsal (güdülenme, kişilik, sosyal psikoloji) kuramlar olarak üç ana başlık altında gruplandırıldığı, ancak daha sonra geliştirilen nörofizyolojik kuram ile öğrenmenin bu boyutlarının yanı sıra nörofizyolojik boyutundan da söz edildiği görülmektedir.

(1) Model Alarak Öğrenme

Model alarak öğrenme (taklit, örnek alarak öğrenme, sosyal öğrenme); öğrenme olayı gerçekleşirken çevredeki insanların örnek alınarak taklit edilmesi şeklindeki öğrenme modelidir. Günlük hayatta elde edilen bilgi ve becerilerin büyük çoğunluğu bu yolla gerçekleşir.

Bu öğrenme türü, hem hayvanlara hem insanlara özgüdür. Bahriyelinin bölük komutanını taklit ederek, şekil disiplini kapsamında kılık, kıyafetine özen göstermesi bu öğrenme modeline birer örnektir. Liderlik eğitiminde “rol model” konsepti çok önemli bir yere sahiptir.

(2) Bilişsel Öğrenme

Biliş, insanın dünyayı tanıma, anlama ve öğrenmeye yönelik gösterdiği tüm zihinsel etkinlikleridir. Bilişsel öğrenme en karmaşık ve en üst düzeydeki öğrenme olup insan öğrenmelerinin çoğu bilişsel öğrenmedir.

Bilişsel öğrenmede dıştan alınan uyarıcılar algılanır, önceki bilgilerle karşılaştırılır ve yeni bilgiler oluşturulur. Oluşturulan bu bilgiler belleğe depolanır. Bu sırada eski bilgilere yeni anlamlar ve bağlar kazandırılır.

(3) Kavrayış Yoluyla Öğrenme (Sezgisel Öğrenme)

Çözülmesi gereken problemin kavramları ile elemanları arasındaki ilişkinin farkına birden bire varılarak öğrenmenin gerçekleşmesidir. Yani aniden ve çok hızlı bir kavrama durumudur.

Bu öğrenme, bireyin konu üzerinde çalışması, zihnini yorması ve çeşitli yollar denemesine rağmen başarılı olamaması ancak çalışmaya ara verdiğinde birden çözüm yolunu bulması şeklinde açıklanabilir. Durum veya sorun hakkında hiçbir şey düşünülmediği bir anda çözüm kendiliğinden gelmektedir.

Bir öğrencinin matematik probleminin çözümünü birden bulması veya başına elma düşmesi sonucunda, Newton’un yerçekimi kanunu bulması bu tür öğrenme örnekleridir.

(4) Soyut Kavramların Öğrenilmesi (Sözel Öğrenme)

Sözel öğrenme sözcüklerle ve kavramlarla gerçekleşen bilişsel bir öğrenme sürecidir. Örneğin; bir adres tarifinin anlatılması sonucu adresi arayan kişinin buna göre aradığı yeri bulması sözel bir öğrenmedir. Sözel öğrenmede ilk aşama kelime olarak söylemeyi öğrenmektir.

İkinci aşamada, kelimeler nesnelerin adı olarak kullanılmaya başlanır. Üçüncü adım olarak da kelimeler, nesnelerin genel özelliklerini ifade etmek amacıyla kullanılır. Yani kavram aşamasına gelinmiştir.

Kavram bir nesne veya semboldür. Kavram öğrenme, yüksek düzeyde bilişsel süreçleri ve çeşitli örneklerin karşılaştırılarak genellemeye gidilmesini gerektirir.

(5) Psikomotor (Devinimsel) Öğrenme

Bir işin, davranışın nasıl daha iyi, hızlı, doğru ve hatasız bir şekilde yapılacağının öğrenilmesidir. Çatal kaşıkla yemek yemeyi öğrenmek, on parmak bilgisayar klavyesinde yazmayı öğrenmek, otomobil kullanmayı öğrenmek, yelken yapmayı, bir müzik aletini çalmayı öğrenmek psikomotor öğrenme örnekleridir.

Psikomotor öğrenmede beden, kas, zihin ve yapılacak iş arasında bir eşgüdüm söz konusudur. Bu tip öğrenmelerde üzerinde daha çok durulan konu, davranışın yapılış tarzıdır. Psikomotor öğrenme genellikle davranışın yapılmasındaki hız ve hatasızlıkla ölçülür.

(6) Yer Öğrenme

Çevredeki eşyaların, nesnelerin konumlarının zihinde bilişsel haritalarının çizilmesidir. Mekanla ilgili ipuçlarından yola çıkılarak bu öğrenme uygulanır. Bu ipuçları nesnelerin birbirlerine göre konumunu kavramada etkili olur.

(7) Deneme Yanılma Yoluyla Öğrenme

Organizma yaşam süresince birçok problemle karşılaşmaktadır. Başlangıçta karşılaşılan bu problemlerin çözümleriyle ilgili genelde hiçbir fikri bulunmamaktadır. Bu nedenle organizma, amaca ulaşmak veya problemi çözmek için çeşitli davranışlar geliştirir.

Bu davranışlardan çözümü sağlayan davranışların benimsenip, çözümü sağlamayan davranışların ise terk edilmesiyle gerçekleşen öğrenme, deneme yanılma yoluyla öğrenmedir.

Hata miktarı azaldıkça öğrenme artmakta, organizmanın zeka düzeyi yükseldikçe deneme yanılma sayısı azalmaktadır. Edison’un ampulü bulması, kilitli bir kapıyı birçok anahtar deneyerek açma girişimi deneme yanılma yoluyla öğrenme örnekleridir.

ETKİLİ ÖĞRENMENİN TEMEL İLKELERİ SONUÇ : 

Bugün Etkili Öğrenmenin Temel İlkeleri adlı yazımızı sizlerle paylaştık.Özellikle liderlik ve kişisel gelişim anlamında kendimizi ileri götürmek durumunda olduğumuz bu yüzyılda umuyorum faydalı bilgiler edinirsiniz.

İyi Çalışmalar