BEYNİMİZ NASIL ÖĞRENİR ? 

Beynimiz nasıl öğrenir ? Öğrenme methodları nelerdir ? Öğrenme olayı nasıl gerçekleşir ? Öğrenmenin adımları nelerdir ? Bu ve benzeri sorulara cevap aradığımız Beynimiz Nasıl Öğrenir adlı yazımızla karşınızdayız.Liderlik ve Kişisel gelişim serisinin 2 . yazısı olan bu yazı ile gelecekte her birimizin ihtiyacı olan ve halihazırda farkında olmamız gereken sorulara ve konulara odaklanmaya çalışacağız.

Başlayalım.

NASIL ÖĞRENİRİZ ? 

Geleceğin liderleri için öğrenme sürecinin anlaşılması önemlidir.Bu bilgi onları eyleme dayalı öğrenme çevriminin herhangi bir safhasında karşılaşabilecekleri ve öğrenme kapasitelerini sınırlayabilecek kavramsal tuzaklara karşı hazırlıklı olmalarına imkan sağlar.

Eyleme dayalı öğrenme çevrimi insanların doğal öğrenme süreçlerini yansıtır.Her gün inanç ve beklentilerimizi deney testinden geçirmek suretiyle yeni anlamlar yaratma adına durmaksızın yeni yollar arayışımızı betimler. Şekilde de gösterilen eyleme dayalı öğrenme çevrimi tipik olarak dört adımdan oluşur:

Eylemde bulunma, yansıtma, anlamlandırma ve deneme.

İlk adım olan “eylemde bulunma”nın iki anlamı vardır. İlki amaca uygun davranmak.

İkincisi ise gündelik hayatın parçası olarak “şey”leri yapmaktır (yemek, içmek, nefes almak gibi). İkinci adım olan “yansıtma” ise yaptığınız eylemin önemine geri dönmeniz demek değildir.

Fakat aynı zamanda benzer durumlarda farklı davrandığınız taktirde bu farklı eylemlerin ne gibi farklı sonuçları olacağını hayal etmektir.Bu bir bakıma ilişki ve olayların gözden geçirilmesi sürecidir. Bu adım yaşanan olayın beyinde yeniden canlandırılması, hatta düzenlenmesi suretiyle öğrenmeye yol açan sonuçların çıkarılması işlemidir.

Üçüncü adım olan “anlamlandırma” aşaması ise kavramsal çerçevenin oluşturulması veya algının oluşturulması olarak da ifade edilebilir. Bu aşamada yansıttığımız çerçeveye bazı sorular yöneltiriz:

“Bu olayda işe yarayan koşullara bakarak genelleme yapılabilir mi veya bu koşullar gelecekte de çalışacak mı? Bu sonuçlar nasıl ve neden ortaya çıktı? Benim olayların gerçekleşmesine ilişkin teori veya hipotezim neydi? Bu hipotez bu olaydaki sonuçları kesinlikle öngördü mü?”

“Anlamlandırma” aşamasında gerçekliğe ilişkin yeni bakışlar ve güvenilir çerçeveler inşa edersiniz.Tecrübelerden yeni anlamlar yaratmak, yeni dersler alınmasına yol açar. Bu ışık sayesinde benzer durumlarda çözüm üretmek mümkün olabilir.Öğrenme çevriminin bu safhası size karmaşık dünyada kullanmak üzere yeni bir yol haritası sunar, ta ki bir sonraki öğrenme süreciniz onu değiştirene kadar.

Son safha olan “deneme” ise çıkardığınız sonuçlar çerçevesinde eyleminizi değiştirmek adına, bir bakıma pilot bir uygulama ile etkilerini gözlemleme irade ve arzunuzu ifade eder. Bu uygulama sonunda keşfeder ve eyleminizde değişiklik yapıp yapmamaya karar verirsiniz.

Öğrenme, deneyimin bir sonucu olarak ortaya çıkan davranıştaki değişiklikleri yansıtır.Bu tanımın her iki kısmı da önemlidir.Birincisinde öğrenme, sadece davranışta değişiklikler meydana geldiğinde söz konusu olur.

Davranışsal değişikliklerle sonuçlanmayan tutumlarda, inançlarda veya genel bilgideki değişiklikler öğrenme olarak kabul edilmez.Gerçek öğrenme, koşullara uyumu temsil eder ve bunun davranışa yansıtılması gerekir.

Bir birey yeni veya değişen bir duruma uyum gösterdiğinde, davranışını değiştirir ve böylece durumun gerekleriyle tutarlı bir davranış sergiler. Bu davranışsal değişme öğrenmeyi temsil eder.İkincisinde öğrenme, özel bir durumla ilgili deneyimle gerçekleştirilir.

Bir birey, neler olup bittiğini görmek için farklı yaklaşımları titizlikle kullanarak, rastgele deneme yanılma yoluyla farklı eylemlerde bulunarak ve başkalarının eylemlerini dikkatli bir şekilde gözlemleyerek bir duruma uygun anlayışlar kazanabilir.

Çağdaş psikolojide davranışlarımızın veya çevreyle ilgili bilgilerin öğrenmeyle kazanıldığı ve öğrenmenin temel olarak iki farklı şekilde cereyan ettiği kabul edilir; edimsel koşullanma ve klasik koşullanma.

Bu öğrenme çevrimindeki ilk safha “eylemde bulunma” aşamasında gerçekleşir. İnsan organizması biyolojik yapı ve imkanları bakımından bu yollarla öğrenmeye hazır bir vaziyette dünyaya gelir. Genler yeni doğan bireyde, yürümekten düşünmeye kadar tüm davranışlarını yapabilecek bir kapasiteyi naklederler.

Bu kapasitenin kapsamı içinde mükemmel ve son derece karmaşık bir yönetim örgütü olan sinir sistemimizi, yine bunun kadar karmaşık ve önemli görevleri yüklenmiş olan hormon sistemimizi, sindirim, dolaşım sistemlerimizi, bunların tek tek ve organizmanın bütünüyle birlikte yaptığı faaliyetlerin sonuçları hakkında yönetim merkezini (beyin) haberdar eden geriye bildirim ilmeklerini sayabiliriz.

İnsan organizması bu kapasiteyi kullanarak, yemek yeme biçiminden yüksek matematiği uygulamaya kadar onu bir amip olmaktan kurtaran çok zengin bir davranış dağarcığını, yukarıda belirtilen temel iki öğrenme yoluyla kazanır.Öğrenme olayının temel olarak bu iki yolla cereyan ettiğini kabul eden araştırmacılara “çağrışım bağ kuramcıları” denmektedir.

Davranışçıların hemen hepsi çağrışım bağını veya bağlantı prensiplerini kabul ederler.Bunlara göre öğrenme uyaranlarla tepkiler arasında bir bağlantı (veya çağrışım bağı) kurulmasının sonucudur.Buna karşılık öğrenmeyi, algılarımızın belirli kurallara göre zihinde yeniden organizasyonu olarak kabul edenlere, bilişsel kuramcılar denmektedir.

Kişinin daha önce yaşadığı ve deneyimlediği bazı durumlarda, ortaya olumlu ve olumsuz etkilere yol açan sonuçlar çıkar.Burada meydana gelen olumlu ya da olumsuz sonuçlar, geçmiş zamanlarda ki hatıralarımızdan ve ya başımızdan geçen olaylardan kaynaklanmaktadır.

Yani burada bu sonuçlar, kişinin ileri ki zamanlarda ki davranışlarında büyük ölçüde etkili olacaktır.Buna ek olarak eğer birey, daha önce bir davranışta bulunmuş ve bu davranışın sonunda da olumlu bir sonuç elde etmişse, tekrar aynı davranışta bulunmaya yönelecektir.

Aynı şekilde birey bir davranışta bulunmuş ve bu davranışın sonucunda olumsuz bir tepki almışsa, bir daha benzer davranışta bulunmaz. Olumlu ve olumsuz sonuçların, bir kişinin davranışlarında yol açtığı değişikliklere ”Edimsel Koşullanma” denir.

Edimsel koşullanma da ; bireyleri harekete geçiren, davranışlara iten, davranışlarına yön veren sebeplerin ihtiyaçlar (gıda, su, cinsel, eş, barınma, korunma, sevgi, sosyal mevki, merak, koşullanma ihtiyacı) gibi güdüler olduğu görülmektedir.

Her hangi bir güdünün etkisiyle harekete geçen birey, hedefine ulaşmak için çeşitli tepki ve davranışlarda bulunacaktır.O anda içinde bulunduğu şartlarla ilgili daha önce kazanmış (öğrenmiş) olduğu tecrübeleri yoksa çeşitli tepki ve davranışları deneyecektir.

Belirli sayıdaki deneme-yanılmalardan sonra organizma muhtemelen, ihtiyacını tatmin edecek hedefe ulaşacaktır.Aynı koşullanma şartlarıyla karşılaştığında bireyin hedefe ulaşmak için ortaya koyduğu tepkilerin ortaya çıkma olasılığı, hedefe götürmeyen diğer tepkilerin ortaya çıkma olasılığından fazla olacaktır.Bu olasılık aynı şartlardaki her tekrarda artacaktır.

Tekrar sayısı veya kaç tekrarda öğrenileceği organizmanın motivasyon ve koşullanma şartlarının özelliklerine bağlı olarak değişecektir.Öğrenme yerleşince (yani belirli bir davranışın belirli bir koşullanma durumuyla olan ilintisi kuvvetlenince) aynı koşullanma şartlarında çok büyük bir olasılıkla aynı davranış yapılacaktır.

Bu tepki veya davranışların öğrenilmesinin en önemli sebebi, bireyin bir ihtiyacını tatmin etmiş olması veya bireyin bu tepkilerin sonunda bir mükafat elde etmiş olması ve dolayısıyla bu tepkilerle mükafat arasında gittikçe kuvvetlenen bir bağ oluşmaya başlamasıdır.

Öğrenmede temel amaç, davranışta değişikliğin sağlanmasıdır. Eğitime tabi tutulan bireyin davranışlarında bir değişiklik olmamışsa, muhtemelen öğrenmenin bazı önemli ilkeleri göz ardı edilmiştir.

BEYNİMİZ NASIL ÖĞRENİR SONUÇ : 

Bugün Beynimiz Nasıl Öğrenir adlı yazımızı sizlerle paylaştık.Bu yazı dizisi içerisinde bol bol kişisel gelişim ve liderlik ile ilgili konularla meşgul olacağız.Umarım faydalı olur.

İyi Çalışmalar.