DC Servo Motor | DC Servo Motor Teorisi

DC SERVO MOTOR NEDİR ?

DC Servo Motor nedir ? DC Servo motor nerelerde kullanılır ? DC servo motor nasıl kullanılır ? DC servo motor temel prensipleri nedir ? Bu ve benzeri sorulara cevap aradığımız DC Servo Motor Nedir adlı yazımızla karşınızdayız.

Başlayalım.

DC SERVO MOTOR

Bildiğimiz gibi, herhangi bir elektrik motoru servomekanizma tarafından kontrol ediliyorsa servo motor olarak kullanılabilir.Aynı şekilde, bir DC motoru servo mekanizma ile kontrol edersek, DC servo motor olarak adlandırılacaktır.

DC motor çeşitleri, DC motor,Ayrı uyarılmış DC motor, sabit mıknatıslı DC motor, Fırçasız DC motor vb.Tüm bunların arasında başlıca sabit mıknatıslı DC motor ve fırçasız DC motor gibi farklı DC motor türleri servo olara kullanılırlar.

Ayrı Ayrı Uyarılmış DC Servo Motor

DC servo motor olarak kullanılan motorlar, genellikle alan sargısı ve armatür sarımı için ayrı DC kaynağına sahiptir.Kontrol, alan akımını veya armatür akımını kontrol ederek sağlanabilir.

Alan kontrolü, armatür kontrolüne göre bazı özel avantajlara sahiptir ve diğer yandan, armatür kontrolünün saha kontrolüne göre bazı özel avantajları vardır.

DC servo motoruna hangi tip kontrol uygulanması gerektiği, özel uygulamalara bağlı olarak karar verilmektedir.

Saha kontrol ve armatür kontrolü için DC servo motor çalışma prensibini tek tek inceleyelim.

Alan Kontrollü DC Servo Motor Teorisi

Resimdeki şekil, alan kontrollü bir DC servo motorun şematik diyagramını göstermektedir.Bu düzenlemede, DC motor alanı, yükseltilmiş hata sinyali olarak uyarılır ve armatür sarımı, sabit bir akım kaynağı tarafından enerjilenir.

Alan mıknatıslama doyma eğrisinin diz noktasının altında kontrol edilir.Eğrinin bu kısmında mmf doğrusal olarak uyarım akımına göre değişir.DC motorda geliştirilen tork, mıknatıslama doyma eğrisinin diz noktasının altındaki alan akımıyla doğru orantılıdır.

DC motorun genel tork denkleminden, tork T ∝ (φ Ia)’dır. Burada φ alan akısı ve Ia armatür akımıdır. Ancak sahada kontrol edilen DC servo motorda, armatür sabit akım kaynağı tarafından uyarılır, dolayısıyla burada Ia sabittir. Bu yüzden, T ∝ φ’dır.

Bir DC servo motorun alanı, amplifiye edilmiş hata sinyaliyle uyarıldığı için, motorun torku, yani motorun dönüşü, yükseltilmiş hata sinyali ile kontrol edilebilir.Sabit armatür akımı yeterince büyükse, saha akımındaki her küçük değişiklik, motor şaftındaki torkta karşılık gelen değişime neden olur.

Dönüş yönü, alanın polaritesini değiştirerek değiştirilebilir.Döndürme yönü, alan sargısının iki parçaya bölünmüş olduğu bölünmüş alan DC motoru kullanılarak da değiştirilebilir; sargının bir yarısı saat yönünde ve diğer yarısı saat yönünün tersi yönde sarılır.

Amplifiye edilmiş hata sinyali, aşağıda gösterildiği gibi alanın bu iki yarısının birleşme noktasına beslenir.Saha sargısının her iki yarısının manyetik alanı birbirine karşıttır.

Motorun çalışması sırasında, bu yarıklar arasında beslenen yükseltilmiş hata sinyalinin değerine bağlı olarak, bir yarının manyetik alan kuvveti diğerine hakimdir.

Bu nedenle, DC servo motor, yükseltilmiş hata sinyali voltajına göre belirli bir yönde döner.Alan kontrol DC servo motorlarının ana dezavantajı, endüktif alan devresinin daha uzun zaman sabiti nedeniyle hatanın dinamik cevabının daha yavaş olmasıdır.

Alan bir elektromıknatıstır, bu nedenle temel olarak yüksek bir endüktif devre olup, hata sinyali voltajındaki ani değişiklik nedeniyle, alandaki akım, alan devresinin zaman sabitine bağlı olarak belirli bir süre sonra sabit durum değerine ulaşır.

Bu nedenle saha kontrolü DC servo motor düzeneği çoğunlukla küçük servo motor uygulamalarında kullanılmaktadır.

Saha kontrol şemasının kullanılmasının temel avantajı, motorun alan tarafından kontrol edildiği şekilde – kontrol gücü gereksiniminin, motorun nominal gücünden çok daha düşük olmasıdır.

dc motor nedir

Armatür Kontrollü DC Servo Motor Teorisi

Resimdeki şekil, armatür kontrollü bir DC servo motorun şematik diyagramını göstermektedir. Burada armatür güçlendirilmiş hata sinyali ile enerjilendirilir ve alan sabit bir akım kaynağı tarafından uyarılır.

Alan, mıknatıslama doygunluğu eğrisinin diz noktasının ötesinde çalışır.Eğrinin bu kısmında, mıknatıslama akımındaki büyük değişim için, motor alanında mmf’de çok küçük bir değişiklik vardır. Bu, servo motorun alan akımındaki değişime daha az duyarlı olmasını sağlar

Aslında armatür kontrollü DC servo motor için bunu istemiyoruz, motor herhangi bir alan akım değişikliğine cevap vermelidir.

Yine, doygunlukta, alan akısı maksimumdur.Daha önce de söylediğimiz gibi, DC motorun genel tork denklemi, T ∝ (φIa) torkudur. Şimdi eğer φ yeterince büyükse, armatür akımı Ia’daki her küçük değişim için motor torkunda belirgin bir değişim olacaktır.Bu, servo motorun armatür akımına çok duyarlı olduğu anlamına gelir.

DC motor armatürü daha az endüktif ve daha dirençli olduğundan, armatür sargısının zaman sabiti yeterince küçüktür. Bu, armatür voltajındaki ani değişiklik nedeniyle armatür akımının hızlı bir şekilde değişmesine neden olur.

Bu nedenle, armatür kontrollü DC servo motorun dinamik yanıtı, alan kontrollü DC servo motordan daha hızlıdır. Motorun dönüş yönü, hata sinyalinin polaritesini ters çevirerek kolaylıkla değiştirilebilir.

Kalıcı Mıknatıslı DC Servo Motor

Sabit mıknatıslı DC motor durumunda alan kontrolü mümkün değildir, çünkü alan sürekli bir mıknatısdır.Bu durumda DC servo motor çalışma prensibi, armatür kontrollü motorunkine benzer.

DC SERVO MOTOR NEDİR SONUÇ : 

Bugün DC Servo Motor Nedir adlı yazımızı sizlerle paylaştık.Temel elektronik kategorisi adına yine güzel bir yazı olduğu kanaatindeyim.Umarım faydalı olmuştur.

İyi Çalışmalar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.